Home Tags Posts tagged with "Čačak"
Tag:

Čačak

Skulptura Olge Jevrić u Čačku

by Draganka Mijic
written by Draganka Mijic

Skulptura Olge Jevrić ‘’Raspon u tenziji’’, nastala 1996. godine, postavljena je pored Zapadne Morave u Čačku (na platou Gradskog bedema kod pešačkog mosta).

Impozantna je.

Jedinstven rad vajarke velikih dimenzija (320x450x300 cm) izgleda tako moćno kada je postavljen u otvoren prostor.

Napravljena je od cementa, feroksida i gvožđa.

Originalne dimenzije skulpture su: 22x37x20 cm i nalazi se u Legatu Olge Jevrić – Umetnička zbirka SANU.

Inovacija i apstrakcija

U drugoj polovini 20. veka svojim stvaralaštvom i delima ostavila je trag u srpskoj i evropskoj modernoj umetnosti. Na Venecijanskom bijenalu 1958. godine predstavila je svoje radove, bila je prva žena – umetnica koja je predstavljena u paviljonu Jugoslavije. Nastup na ovoj izložbi omogućio joj je ulaznicu na ‘’evropsku scenu skulptura’’.

Danas se njena dela nalaze u većini velikih muzeja u Srbiji i u muzejima širom Evrope. Zahvaljujući hrabrosti koju je imala da dela izvodi u apstraktnom obliku, raskošnom talentu i velikom radu našla se među najznačajnijim ženama vajarima u 20. veku.

Olga Jevrić je nekoliko skulptura uradila da bi mogle biti izvedene i postavljene: na trgovima, u parkovima, ispred važnih institucija… Za života nijedno njeno delo nije postavljeno u javnom prostoru.

Original mala skulptura ''Raspon u tenziji'' Olga Jevrić

‘’Raspon u tenziji’’ je prva njena skulptura koja je ‘’dobila slobodu i moć’’ da javno, svima prezentuje rad veliki umetnice. Postavljena je krajem 2023. godine u godini kada je Čačak bio ‘’Prestonica kulture Srbije’’.

Istovremeno, tokom cele 2023. godine u Srbiji je obeležavan jubilej – 150 godina od rođenja velike slikarke Nadežde Petrović. U Čačku su se prošle godine odužili dvema talentovanim i velikim umetnicama, Nadeždi koja je rođena u Čačku i Olgi koja je Čačak izabrala za mesto u kome će javno biti postavljena njena skulptura.

Ovo umetničko delo velikog formata koje se sada nalazi u blizini reke Zapadna Morava obogatilo je prostor kojim šetaju građani Čačka.

Postavljanje skulpture organizovala je Umetnička galerija ‘’Nadežda Petrović’’ iz Čačka.

Olga Jevrić je bila uspešna umetnica, član SANU – prva žena vajar koja je postala član ove institucije, koja je u svom radu ili tokom rada eksperimentisala sa novim materijalima.

Inovacija u upotrebi materijala

Feroksid i gvožđe bili su posebni materijali sa kojima je stvarala apstraktna dela koja su izražavala njen poseban likovni jezik, inovativan za grad i zemlju u kojoj je stvarala.

Prema originalnom delu manjih dimenzija skulptura je izrađena 2023.  godine u Smederevu u Radionici skulptura ‘’Kuzman’’.

Šipke od gvožđa povezuju dve celine i drže ih u ravnoteži. Uspravna dva elementa pravougaonog oblika na prvi pogled izgledaju nestabilno, asociraju na drveće u prirodi koje se naslanja jedno na drugo i međusobno potpomaže.

Drugi deo skulpture asocira me na palo, posečeno drveće koje je slučajno naslonjeno jedno na drugo. Ovaj deo skulpture je stabilan, jedno deblo položeno na zemlju drugo preko njega naslonjeno ukoso, daje mi utisak stabilnosti iako su manje veličine.

Metalne šipke koje povezuju ova dva dela skulpture i čine je celinom daju moć skulpturi. Kao da služe da uspravne delove pridržavaju da ne padnu (mnogo skulptura Olge Jevrić napravljene su ovako, pojedini delovi izgledaju da su u nemogućoj poziciji i da će da padnu svakog časa a šipke vizuelno kod nas izazivaju divljenje jer drže celinu u savršenoj ravnoteži).

Izdvojeno: Zlatibor, Čačak i Sremska Mitrovica

by Draganka Mijic
written by Draganka Mijic

Zlatibor – šetnja po vrhovima

Planina Zlatibor se proteže u nedogled, smenjuju se viši i niži vrhovi koji nestaju u daljinama. Pogled sa svakog vrha je poseban, čini mi se kao da se planina prilagođava svaki put kada se popnem na drugi vrh. Na svakom vrhu se pitam: koliko energije se nalazi u ovoj planini?

Čačak – grad u kome je rođena slikarka Nadežda Petrović

Čačak je grad u kome je rođena velika slikarka Nadežda Petrović koja je prva slikala po principima moderne umetnosti u Srbiji. U Čačku se nalazi Umetnička galerija koja nosi njeno ime u kojoj se organizuje Bijenale memorijal ‘’Nadežde Petrović’’. U 2023-oj godini Čačak je bio kulturna prestonica sa mnogo organizovanih događaja iz oblasti kulture.

Sirmijum i Sremska Mitrovica – preplitanje prošlosti i sadašnjosti

Ostaci grada Sirmijum, u kome je rođeno nekoliko rimskih careva, nalaze se ispod današnjeg grada Sremsa Mitrovica. Carska palata je jedno od mesta koje je otkopano u kojoj se može videti 250 kvadrata podnih mozaika.

Čačak sa spomenikom slikarki Nadeždi Petrović

Nadežda Petrović – 150 godina od rođenja

by Draganka Mijic
written by Draganka Mijic

Pre 150 godina (11. oktobra 1873.,) rođena je velika slikarka Nadežda Petrović. Rođena je u Čačku, školovala se u Beogradu i Minhenu, a dodatno se usavršavala u Parizu. U Srbiju je donela nove izraze u slikarstvu i stalno bila kritikovana, danas je prihvaćena kao nosilac srpske moderne umetnosti sa početka 20. veka.

Nadežda Petrović bila je energična, hrabra, talentovana, obrazovana, preduzimljiva, požrtvovana žena… Bila je ispred svog vremena.

Školovanje u Beogradu i Minhenu

Školovanje slikarke Nadežde Petrović

Jake boje i snažan potez četkicom

Nadezda Petrovic Jake boje

Organizacija Prve jugoslovenske umetničke izložbe

Organizovanje slikarske kolonije i izložbi

Prva jugoslovenska umetnička kolonija u Sićevu

Nadežda Petrović organizator Prve jugoslovenske umetničke kolonije u Sićevu

Kolo srpskih sestara

Kolo srpskih sestara

Usavršavanje u Parizu

Nadežda Petrović atelje u Parizu

Kolekcija etno predmeta

Izložba posvećena etnografskim predmetima iz pariskog ateljea održana je tokom 2023. godine u Etnografskom muzeju pod nazivom ’’Nasleđe’’ – Etnografska kolekcija Nadežde Petrović

Nadežda Petrović, izložba etnografskih predmeta

Bolničarka u tri rata

Nadežda Petrović, dobrovoljna bolničarka

Spomenici podignuti Nadeždi Petrović

Spomenici Nadeždi PetrovićPoštanske marke povodom 150 godina od rođenja

Poštanske markice izdate povodom 150 godine od rođenja slikarke Nadežde Petrović

Valjevo 1915.

Nadežda Petrović, Valjevska bolnica

Izložba posvećena celokupnom stvaralaštvu Nadežde Petrović organizovana je tokom 2023. godine u Narodnom muzeju u Beogradu pod nazivom ‘’Nadežda Petrović – Modernost i nacija’’.

11. oktobra 2023. godine navršava se 150 godina od rođenja slikarke Nadežde Petrović

Čačak, rodni grad Nadežde Petrović

Čačak – grad u kome je rođena slikarka Nadežda Petrović

by Draganka Mijic
written by Draganka Mijic

U Čačku je 1873. godine rođena Nadežda Petrović slikarka koja je bila začetnik a kasnije i sinonim za modernu umetnost u Srbiji sa početka 20. veka. U Čačku je živela veoma kratko još kao devojčica preselila se u Kraljevo, ali je za grad ostala prepoznatljiva kao velika ličnost u oblasti kulture. Umetnička galerija koja nosi njeno ime je mesto koje je stalni podsetnik na njen život i stvaralaštvo.

Čačak se nalazi na desnoj obali Zapadne Morave. Nakon atraktivnih meandara koje Morava pravi u Ovčarsko-kablarskoj klisuri reka ulazi u kotlinu u kojoj se smestio grad. Nadmorska visina je oko 300 metara a povećava se na periferiji gde reljef postepeno prelazi u brdski predeo a zatim u planinski.

Kulturna prestonica Srbije za 2023. godinu

Prvi put ove godine u Srbiji je izabrana nacionalna prestonica kulture. Tu čast imao je Čačak koji kao grad ima šta da pokaže u oblasti kulture i turizma.

Biblioteka u ČačkuMnogo kulturnih događaja organizovano je tokom godine a kruna svega biće izložba u Umetničkoj galeriji ’’Nadežda Petrović’’ posvećena velikoj slikarki povodom 150 godina od njenog rođenja.

Skulptura malog formata ’’Raspon u tenziji’’ autorke Olge Jevrić urađena je u velikom formatu (visina 4,5 metara) i postavljena u otvorenom prostoru u Čačku, u godini kada je ovaj grad prva prestonica kulture u Srbiji. Tako se svojim radom gradu Čačku pridružila još jedna, pored slikarke Nadežde Petrović, velika umetnica Olga Jevrić.

Umetnička galerija „Nadežda Petrović“

Galerija je smeštena u blizini crkve a preko puta muzeja, to je mesto koje je potpuno posvećeno velikoj slikarki Nadeždi Petrović. Jedna soba je odvojena za Nadeždine slike, predmete vezane za njeno stvaralaštvo, knjige objavljene o njoj, kataloge sa izložbi…

Umetnička galerija ''Nadežda Petrović'' u ČačkuU ovoj galeriji održavaju se izložbe vezane za Bijenale memorijal ‘’Nadežde Petrović’’ koje je podrška mladim umetnicima na njihovom putu stvaralaštva. Pored ove glavne manifestacije u galeriji se održavaju samostalne ili grupne izložbe drugih umetnika tokom cele godine.

Memorijal Nadežde Petrović održava se svake druge godine i traje već 62 godine. S obzirom da je Nadežda u svoje vreme dok se razvijala kao umetnica krčila svoj put novim načinom slikanja tako je i Bijenale posvećeno savremenoj umetnosti. Mladi umetnici imaju mesto na kome mogu da izlože svoje radove i da prate stvaralaštvo drugih umetnika.

Galerija ‘’Risim’’

Deo Umetničke galerije ‘’Nadežda Petrović’’je i galerija ‘’Risim’’ legat porodice Risimović.

Galerija Risim u Čačku,,Ja sam slikar na duge staze – kroz vreme…’’ – rekao je slikar Bogić Risimović-Risim. Tako je i slikao od početnih motiva sa spomenika krajputaša u okolini Čačka do vremenske beskrajnosti. Rođen je u Čačku 1926. godine. Njegova porodica je gradu Čačku poklonila dela koje je uradio: 40 slika, više od 100 crteža, mnoštvo skica, ilustracija…

Galerija ‘’Risim’’ je u posebnoj zgradi u kojoj je smeštena stalna postavka radova ovog autora a pored toga povremeno se održavaju i druge izložbe.

Narodni muzej

Narodni muzej u Čačku osnovan je 1952. godine. Nalazi se u Konaku Jovana Obrenovića. Konak je najstarija stambena zgrada u Čačku i kulturno dobro od velikog značaja. Sama zgrada je primerak stare gradnje iz sredine 19. veka.

Sagradio ga je Jovan Obrenović (brat Miloša Obrenovića) 1835. godine i u njemu veoma kratko živeo. Na fasadi konaka nalazi se oslikan grb i to je jedini sačuvani grb dinastije Obrenović. Od 1953. godine u konaku je smešten Narodni muzej.

Narodni muzej u ČačkuNarodni muzej u Čačku je regionalni muzej sa pet odeljenja. Meni su najzanimljivija odeljenja za istoriju i etnologiju. Pokriva teritoriju Čačka, Dragačeva i Ivanjice.

Eksponati vezani za istoriju pričaju priče kroz koje je prolazio Čačak sa okolinom tokom burnih vremena i smenjivanja gospodara grada. Jedan od eksponata je originalna sablja vojvode Stepe Stepanovića koju mu je predao Šukri-paša u Jedrenu (tada glavni grad Turske) prilikom predaje grada u Prvom balkanskom ratu 1913. godine.

Više od 4.000 predmeta nalazi se u etnološkom odeljenju ovog muzeja. Najviše predmeta poseduje zbirka narodne i gradske nošnje, zatim zbirke posuđa i zanata. Ovo odeljenje je veoma aktivno u organizovanju izložbi bilo samostalno, bilo u saradnji sa drugim kulturnim institucijama u državi.

Rimske terme

U vreme vladavine Rimljana, II i IV vek, na teritoriji grada Čačka bilo je veće naseljeno mesto, neki fragmenti se mogu videti u Narodnom muzeju.

Tokom kopanja temelja za stambenu zgradu 1970. godine otkriveni su ostaci kupatila koje su sagradili i koristili Rimljani.

Rimske terme u Čačku

Rimske terme u Čačku

Danas u centru grada mogu se posetiti ostaci rimskih termi i videti zanimljiv sistem podnog grejanja koji je korišćen za zagrevanje vode u bazenima.

Crkva Svetog Vaznesenja Hristovog, izgradio je Stracimir Zavidović (brat Stefana Nemanje) tada se zvala Moravski Gradac. Nalazi se u centru grada, renovirana je 2011. godine.

Spomenici

Spomenik Nadeždi Petrović u Čačku rad je vajara Ivana Meštrovića. Postavljen je 1955. godine i to je prvi spomenik u Srbiji podignut likovnom umetniku. Nadežda Petrović sa paletom i četkicom u ruci podseća sve da je umetnost veoma bitna za svaki narod.

Spomenici u Čačku posvećeni Nadeždi Petrović i vojvodi Stepi StepnovićSpomenik Stepi Stepanoviću nalazi se u centru grada i podignut je za života vojvode. Visok je 245 centimetara i predstavlja odlučnog vojvodu koji je u svojoj karijeri dosegao najviše visine. Ograda je urađena od topovskih granata.

Impresivna okolina Čačka

Okolina Čačka je veoma zanimljiva. Ovčarsko-kablarska klisura izuzetne lepote sa 10 manastira iz srednjeg veka, prelepim jezerom Međuvršje i meandrima Zapadne Morave priča je za sebe.

Nekoliko banja nalazi se u široj okolini Čačka: Ovčar banja, Atomska banja drugi naziv Gornja Trepča (najpoznatije sa lekovitom vodom jedinstvenom u Evropi) i manje poznata Slatinska banja. Sve su udaljene dvadesetak kilometara od grada.

Pored manastira u klisuri tu su i manastiri Vujan (iz 14. veka zadužbina familije ili porodice Lunjevac), Ježevica, Tamnava…

Čačak okružuju četiri planine sa visinom od oko 900 metara: Ovčar, Kablar, Vujan i Jelica.

Umetnička galerija Nadežda Petrović u Čačku

Umetnička galerija ‘’Nadežda Petrović’’

by Draganka Mijic
written by Draganka Mijic

Umetnička galerija bavi se izlaganjem i promocijom radova Nadežde Petrović ali i organizovanjem raznih pojedinačnih i kolektivnih izložbi. Kao što je Nadežda u njeno vreme ne obazirući se na kritike stvarala dela savremene umetnosti tako danas Galerije prezentuje savremenu likovnu scenu.

Galerija ‘’Nadežda Petrović’’

Poznata slikarka Nadežda Petrović rođena je u Čačku 1873. godine. U njenu čast jedna galerija osnovana 1961. godine ponela je njeno ime. Umetnička galerija ‘’Nadežda Petrović’’ smeštena je u centru grada u zgradi sivo-plave boje koja je izgrađena 1911. godine, proglašena je za spomenik kulture.

Zgrada u kojoj se sada nalazi Umetnička galerija ‘’Nadežda Petrović’’ sagrađena je za Žensku stručnu školu. Nakon II svetskog rata u njoj je do 1965. godine bila smeštena osnovna škola. Kada su đaci premešteni u drugu školu izvršena je obnova zgrade i ustupljena je Galeriji. Prostor za izlaganje je oko 200 kvadrata i pogodan je za velike izložbe.

Spomen soba Nadeždi Petrović u Galeriji u ČačkuJedna odvojena soba u Galeriji posvećena je Nadeždi Petrović u kojoj su izložene njene slike koje su u vlasništvu Galerije, niz knjiga i publikacija koje su posvećene slikarki. ’’Porodica Nadežde Petrović kroz 19. vek’’ je najnovija objavljena knjiga u izdanju Galerije.

Galerija kao institucija poseduje slike Nadežde Petrović i drugih poznatih slikara (više od 1 000 radova).

Spomenik Nadeždi Petrović

Nedaleko od galerije, ispred gimnazije (škole u kojoj je nekada Nadeždin otac Mita Petrović predavao predmet Crtanje), nalazi se Spomenik Nadeždi Petrović za koji je nacrt uradio vajar Ivan Meštrović kao poklon gradu Čačku.

To je prvi spomenik u Srbiji koji je podignut jednom umetniku – slikaru. Podignut je 1955. godine i za grad je predstavljao vezu sa delima slikarke Nadežde Petrović.

Spomenik Nadezdi Petrovic u CackuNadežda Petrović sa paletom u ruci podseća prolaznike da je umetica koja se istovremeno borila na više frontova života u vreme kada je živela.

Od borbe za priznavanje njenog stila slikanja (stalnim velikim radom i izlaganjem radova) koji je bio novina u tadašnjoj državi i koji sredina nije prihvatila do učestvovanja u tri rata kao bolničarka. I tokom ratova slikala je i fotografisala ljude i predele koji su je okruživali.

Memorijal Nadežde Petrović

Galerija već 62 godine organizuje manifestaciju koja se zove ’’Memorijal Nadežde Petrović’’ a realizuje se u ovoj galeriji. To je Bijenale, svake druge godine mladi umetnici u galeriji Nadežda Petrović prikazuju svoje radove. Od 2000. godine je internacionalnog karaktera.

Umetnička galerija Nadežda PetrovićŽiri nagrađuje najbolje a nagrada uključuje i termin za samostalnu izložbu. Fokus ovog Bijenala je savremeno stvaralaštvo mladih u oblasti umetnosti, sledeće je 2024. godine. Bijenale i cela manifestacija je podsticaj za mlade umetnike da svoje radove daju na žiriranje i pokažu istraživanja i napredovanje u radu tokom godina.

Organizovanje izložbi

Galerija Nadežda Petrović u Čačku je jedna od najstarijih institucija posvećenih umetnosti u Srbiji i više od 60 godina neguje izlagačku delatnost. Pored Bijenala godišnje organizuje još nekoliko velikih izložbi, kolektivnih ili samostalnih. Značajno je njeno postojanje i rad za stanovnike i umetnike Čačka.

Galerija pored programa koje organizuje u svom prostoru u saradnji sa drugim institucijama u celoj zemlji organizuje izložbe i van svog prostora – primer je izložba u galeriji RTS-a u Beogradu u januaru 2023. godine. Bila je to uvodna izložba ,,Nadežda Petrović 1873 – 2023: u susret obeležavanju 150 godina od rođenja” povodom 150 godina od rođenja velike slikarke.

Umetnička galerija Nadežda Petrović, ČačakNa slikarkin rođendan 11. oktobra 2023. godine u Galeriji sa njenim imenom biće otvorena izložba posvećena jubileju 150 godina od rođenja Nadežde Petrović koja je već bila prikazana u Narodnom muzeju u Beogradu. Izložba će trajati do kraja godine.

#

Nadežda Petrović je rođena u Čačku, postojanje Galerije i održavanje Memorijala priznanje za njen celokupan rad. Njena ideja o iznošenju umetnosti u manje sredine pravi je primer koji treba slediti i danas.

Čačak grad kulture za 2023

Čačak – grad kulture za 2023

by Draganka Mijic
written by Draganka Mijic

Projekat za izbor gradova kulture za svaku godinu u Srbiji inspirisan je manifestacijom Evropska prestonica kulture i to u godini kada je Novi Sad poneo ovu titulu.

Izložba ‘Kolekcija kao ogledalo’’ u Umetničkoj galeriji ‘’Nadežda Petrović’’ otvorena je 02. februara 2023. godine i označila je početak projekta ‘’Čačak – Nacionalna prestonica kulture 2023. godine’’. Izložbu je pripremila galerija Matice srpske iz Novog Sada. Zvanično otvaranje Projekta održano je 21. marta.

Za 2023. godinu Čačak je izabran za grad kulture u Srbiji. Izborom gradova na godišnjem nivou veoma je značajno za svaki grad i okrug jer je to prilika da se pažljivije sagleda situacija u kulturi u tim mestima, da se planski ulaže u određene institucije i da se izaberu i prikažu programi koji će imati dobrobit za sve. Posebno bi trebalo da bude namenjen lokalnom stanovništvu da mu se ponudi više kulturnih sadržaja iz različitih oblasti umetnosti.

Umetnost pribliziti naroduMoto Čačka kao, programa grada kulture je ‘’Čačanska rodna’’ – to je naziv šljive po kome je ovaj kraj prepoznatljiv. Moja prva reakcija bila je: Kakve veze šljiva ima sa kulturom i gde zaboraviše veliku slikarku Nadeždu Petrović koja je rođena u ovom gradu?

Takva pitanja prošla su mi kroz glavu kada sam čula ovaj slogan. Bila sam razočarana što moto nije vezan za stvaralaštvo Nadežde Petrović s obzirom da je ove godine 150 godina od rođenja slikarke a rođena je baš ovde u Čačku.

Organizatori su najavili da je Čačak u pripremama za ovu godinu razvijao nove projekte koje će pod temom ‘’Čačanska rodna’’ prikazati publici u toku 2023. godine. Naziv projekta ima jasnu asocijaciju na rakiju šljivovicu. Sigurna sam da će se većina zapitati: Kakve veze rakija ima sa kulturom? Pa opet isto pitanje: Kakve veze sa kulturom ima rakija?

Ima. Tokom 2022. godine rakija šljivovica je upisana u Uneskov registar na Reprezentativnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva. Čačanska rodna je vrsta šljive koja je specifična za ovaj kraj. Ceo proces od sadnje stabla šljive do obrade plodova koji se peku u kazanu i proizvodi rakija je jedinstven. Pečenje rakije je svrstano u stare zanate. Tako je čačanska rodna postala deo kulture.

Nadezda Petrovic, CacakČačak tokom 2023. godine obeležava dva velika jubileja: 150 godina od rođenja slikarke Nadežde Petrović (rođena u ovom gradu) i 60 godina trajanja manifestacije ‘’Disovo proleće’’. Tokom godine biće organizovano više od 400 različitih kulturnih događaja: književne večeri, pozorišne predstave, likovne izložbe, koncerti, filmovi, tradicionalne kulturne manifestacije…

Izborom Čačka za grad kulture sigurno bi bila zadovoljna velika slikarka Nadežda Petrović. To je njen rodni grad koji je prvi u Srbiji sa ovom titulom koja bi trebalo da u budućnosti u Srbiji doprinese većem ulaganju u kulturu u lokalnim sredinama i da se publici ponude kvalitetniji sadržaji širom Srbije. Nadežda Petrović zalagala se u svoje vreme da umetnost i kulturu treba odneti u narod, približiti je svakom stanovniku Srbije a ne da ona bude dostupna samo u većim gradovima.