Umetnička galerija Nadežda Petrović

U Čačku je 1873. godine rođena Nadežda Petrović slikarka koja je bila začetnik a kasnije i sinonim za modernu umetnost u Srbiji sa početka 20. veka. U Čačku je živela veoma kratko još kao devojčica preselila se u Kraljevo, ali je za grad ostala prepoznatljiva kao velika ličnost u oblasti kulture. Umetnička galerija koja nosi njeno ime je mesto koje je stalni podsetnik na njen život i stvaralaštvo.

Čačak se nalazi na desnoj obali Zapadne Morave. Nakon atraktivnih meandara koje Morava pravi u Ovčarsko-kablarskoj klisuri reka ulazi u kotlinu u kojoj se smestio grad. Nadmorska visina je oko 300 metara a povećava se na periferiji gde reljef postepeno prelazi u brdski predeo a zatim u planinski.

Kulturna prestonica Srbije za 2023. godinu

Prvi put ove godine u Srbiji je izabrana nacionalna prestonica kulture. Tu čast imao je Čačak koji kao grad ima šta da pokaže u oblasti kulture i turizma.

Biblioteka u Čačku Mnogo kulturnih događaja organizovano je tokom godine a kruna svega biće izložba u Umetničkoj galeriji ’’Nadežda Petrović’’ posvećena velikoj slikarki povodom 150 godina od njenog rođenja.

Skulptura malog formata ’’Raspon u tenziji’’ autorke Olge Jevrić urađena je u velikom formatu (visina 4,5 metara) i postavljena u otvorenom prostoru u Čačku, u godini kada je ovaj grad prva prestonica kulture u Srbiji. Tako se svojim radom gradu Čačku pridružila još jedna, pored slikarke Nadežde Petrović, velika umetnica Olga Jevrić.

Umetnička galerija „Nadežda Petrović“

Galerija je smeštena u blizini crkve a preko puta muzeja, to je mesto koje je potpuno posvećeno velikoj slikarki Nadeždi Petrović. Jedna soba je odvojena za Nadeždine slike, predmete vezane za njeno stvaralaštvo, knjige objavljene o njoj, kataloge sa izložbi…

Umetnička galerija ''Nadežda Petrović'' u Čačku U ovoj galeriji održavaju se izložbe vezane za Bijenale memorijal ‘’Nadežde Petrović’’ koje je podrška mladim umetnicima na njihovom putu stvaralaštva. Pored ove glavne manifestacije u galeriji se održavaju samostalne ili grupne izložbe drugih umetnika tokom cele godine.

Memorijal Nadežde Petrović održava se svake druge godine i traje već 62 godine. S obzirom da je Nadežda u svoje vreme dok se razvijala kao umetnica krčila svoj put novim načinom slikanja tako je i Bijenale posvećeno savremenoj umetnosti. Mladi umetnici imaju mesto na kome mogu da izlože svoje radove i da prate stvaralaštvo drugih umetnika.

Galerija ‘’Risim’’

Deo Umetničke galerije ‘’Nadežda Petrović’’je i galerija ‘’Risim’’ legat porodice Risimović.

Galerija Risim u Čačku ,,Ja sam slikar na duge staze – kroz vreme…’’ – rekao je slikar Bogić Risimović-Risim. Tako je i slikao od početnih motiva sa spomenika krajputaša u okolini Čačka do vremenske beskrajnosti. Rođen je u Čačku 1926. godine. Njegova porodica je gradu Čačku poklonila dela koje je uradio: 40 slika, više od 100 crteža, mnoštvo skica, ilustracija…

Galerija ‘’Risim’’ je u posebnoj zgradi u kojoj je smeštena stalna postavka radova ovog autora a pored toga povremeno se održavaju i druge izložbe.

Narodni muzej

Narodni muzej u Čačku osnovan je 1952. godine. Nalazi se u Konaku Jovana Obrenovića. Konak je najstarija stambena zgrada u Čačku i kulturno dobro od velikog značaja. Sama zgrada je primerak stare gradnje iz sredine 19. veka.

Sagradio ga je Jovan Obrenović (brat Miloša Obrenovića) 1835. godine i u njemu veoma kratko živeo. Na fasadi konaka nalazi se oslikan grb i to je jedini sačuvani grb dinastije Obrenović. Od 1953. godine u konaku je smešten Narodni muzej.

Narodni muzej u Čačku je regionalni muzej sa pet odeljenja. Meni su najzanimljivija odeljenja za istoriju i etnologiju. Pokriva teritoriju Čačka, Dragačeva i Ivanjice.

Eksponati vezani za istoriju pričaju priče kroz koje je prolazio Čačak sa okolinom tokom burnih vremena i smenjivanja gospodara grada. Jedan od eksponata je originalna sablja vojvode Stepe Stepanovića koju mu je predao Šukri-paša u Jedrenu (tada glavni grad Turske) prilikom predaje grada u Prvom balkanskom ratu 1913. godine.

Više od 4.000 predmeta nalazi se u etnološkom odeljenju ovog muzeja. Najviše predmeta poseduje zbirka narodne i gradske nošnje, zatim zbirke posuđa i zanata. Ovo odeljenje je veoma aktivno u organizovanju izložbi bilo samostalno, bilo u saradnji sa drugim kulturnim institucijama u državi.

Rimske terme

U vreme vladavine Rimljana, II i IV vek, na teritoriji grada Čačka bilo je veće naseljeno mesto, neki fragmenti se mogu videti u Narodnom muzeju.

Tokom kopanja temelja za stambenu zgradu 1970. godine otkriveni su ostaci kupatila koje su sagradili i koristili Rimljani.

Rimske terme u Čačku

Danas u centru grada mogu se posetiti ostaci rimskih termi i videti zanimljiv sistem podnog grejanja koji je korišćen za zagrevanje vode u bazenima.

Crkva Svetog Vaznesenja Hristovog, izgradio je Stracimir Zavidović (brat Stefana Nemanje) tada se zvala Moravski Gradac. Nalazi se u centru grada, renovirana je 2011. godine.

Spomenici

Spomenik Nadeždi Petrović u Čačku rad je vajara Ivana Meštrovića. Postavljen je 1955. godine i to je prvi spomenik u Srbiji podignut likovnom umetniku. Nadežda Petrović sa paletom i četkicom u ruci podseća sve da je umetnost veoma bitna za svaki narod.

Spomenici u Čačku posvećeni Nadeždi Petrović i vojvodi Stepi Stepnović Spomenik Stepi Stepanoviću nalazi se u centru grada i podignut je za života vojvode. Visok je 245 centimetara i predstavlja odlučnog vojvodu koji je u svojoj karijeri dosegao najviše visine. Ograda je urađena od topovskih granata.

Impresivna okolina Čačka

Okolina Čačka je veoma zanimljiva. Ovčarsko-kablarska klisura izuzetne lepote sa 10 manastira iz srednjeg veka, prelepim jezerom Međuvršje i meandrima Zapadne Morave priča je za sebe.

Nekoliko banja nalazi se u široj okolini Čačka: Ovčar banja, Atomska banja drugi naziv Gornja Trepča (najpoznatije sa lekovitom vodom jedinstvenom u Evropi) i manje poznata Slatinska banja. Sve su udaljene dvadesetak kilometara od grada.

Pored manastira u klisuri tu su i manastiri Vujan (iz 14. veka zadužbina familije ili porodice Lunjevac), Ježevica, Tamnava…

Čačak okružuju četiri planine sa visinom od oko 900 metara: Ovčar, Kablar, Vujan i Jelica.

Umetnička galerija bavi se izlaganjem i promocijom radova Nadežde Petrović ali i organizovanjem raznih pojedinačnih i kolektivnih izložbi. Kao što je Nadežda u njeno vreme ne obazirući se na kritike stvarala dela savremene umetnosti tako danas Galerije prezentuje savremenu likovnu scenu.

Galerija ‘’Nadežda Petrović’’

Poznata slikarka Nadežda Petrović rođena je u Čačku 1873. godine. U njenu čast jedna galerija osnovana 1961. godine ponela je njeno ime. Umetnička galerija ‘’Nadežda Petrović’’ smeštena je u centru grada u zgradi sivo-plave boje koja je izgrađena 1911. godine, proglašena je za spomenik kulture.

Zgrada u kojoj se sada nalazi Umetnička galerija ‘’Nadežda Petrović’’ sagrađena je za Žensku stručnu školu. Nakon II svetskog rata u njoj je do 1965. godine bila smeštena osnovna škola. Kada su đaci premešteni u drugu školu izvršena je obnova zgrade i ustupljena je Galeriji. Prostor za izlaganje je oko 200 kvadrata i pogodan je za velike izložbe.

Spomen soba Nadeždi Petrović u Galeriji u Čačku Jedna odvojena soba u Galeriji posvećena je Nadeždi Petrović u kojoj su izložene njene slike koje su u vlasništvu Galerije, niz knjiga i publikacija koje su posvećene slikarki. ’’Porodica Nadežde Petrović kroz 19. vek’’ je najnovija objavljena knjiga u izdanju Galerije.

Galerija kao institucija poseduje slike Nadežde Petrović i drugih poznatih slikara (više od 1 000 radova).

Spomenik Nadeždi Petrović

Nedaleko od galerije, ispred gimnazije (škole u kojoj je nekada Nadeždin otac Mita Petrović predavao predmet Crtanje), nalazi se Spomenik Nadeždi Petrović za koji je nacrt uradio vajar Ivan Meštrović kao poklon gradu Čačku.

To je prvi spomenik u Srbiji koji je podignut jednom umetniku – slikaru. Podignut je 1955. godine i za grad je predstavljao vezu sa delima slikarke Nadežde Petrović.

Spomenik Nadezdi Petrovic u Cacku Nadežda Petrović sa paletom u ruci podseća prolaznike da je umetica koja se istovremeno borila na više frontova života u vreme kada je živela.

Od borbe za priznavanje njenog stila slikanja (stalnim velikim radom i izlaganjem radova) koji je bio novina u tadašnjoj državi i koji sredina nije prihvatila do učestvovanja u tri rata kao bolničarka. I tokom ratova slikala je i fotografisala ljude i predele koji su je okruživali.

Memorijal Nadežde Petrović

Galerija već 62 godine organizuje manifestaciju koja se zove ’’Memorijal Nadežde Petrović’’ a realizuje se u ovoj galeriji. To je Bijenale, svake druge godine mladi umetnici u galeriji Nadežda Petrović prikazuju svoje radove. Od 2000. godine je internacionalnog karaktera.

Umetnička galerija Nadežda Petrović Žiri nagrađuje najbolje a nagrada uključuje i termin za samostalnu izložbu. Fokus ovog Bijenala je savremeno stvaralaštvo mladih u oblasti umetnosti, sledeće je 2024. godine. Bijenale i cela manifestacija je podsticaj za mlade umetnike da svoje radove daju na žiriranje i pokažu istraživanja i napredovanje u radu tokom godina.

Organizovanje izložbi

Galerija Nadežda Petrović u Čačku je jedna od najstarijih institucija posvećenih umetnosti u Srbiji i više od 60 godina neguje izlagačku delatnost. Pored Bijenala godišnje organizuje još nekoliko velikih izložbi, kolektivnih ili samostalnih. Značajno je njeno postojanje i rad za stanovnike i umetnike Čačka.

Galerija pored programa koje organizuje u svom prostoru u saradnji sa drugim institucijama u celoj zemlji organizuje izložbe i van svog prostora – primer je izložba u galeriji RTS-a u Beogradu u januaru 2023. godine. Bila je to uvodna izložba ,,Nadežda Petrović 1873 – 2023: u susret obeležavanju 150 godina od rođenja” povodom 150 godina od rođenja velike slikarke.

Umetnička galerija Nadežda Petrović, Čačak Na slikarkin rođendan 11. oktobra 2023. godine u Galeriji sa njenim imenom biće otvorena izložba posvećena jubileju 150 godina od rođenja Nadežde Petrović koja je već bila prikazana u Narodnom muzeju u Beogradu. Izložba će trajati do kraja godine.

Nadežda Petrović je rođena u Čačku, postojanje Galerije i održavanje Memorijala priznanje za njen celokupan rad. Njena ideja o iznošenju umetnosti u manje sredine pravi je primer koji treba slediti i danas.