Voda ‘’vri’’, vruća voda izbija na površinu zemlje sa blagim oblakom pare iznad izvora. Po toj prirodnoj pojavi mesto je dobilo ime – Vrujci. Zašto voda ‘’vri’’? Izbijanje vode iz velike dubine zemlje na površinu prati oslobađanje gasova i pojava mehurića. Tokom hladnih dana više je uočljiva para iznad izvora koja asocira na uzavrelu vodu. Ovo je specifičnost banja sa termalnim izvorima. Poznate banje u Srbiji sa termalnom vodom su Vrdnik (voda je uvek oko 32 stepena), Vrnjačka banja koja ima izvore od oko 35 stepeni…
Legende kao ’’dokazi’’ lekovitosti vode u banji
Jedna od njih govori da je davno, još pre Kosovskog boja, vojvoda Milan Toplica (vitez kneza Lazara koji je prema predanju poginuo tokom Kosovske bitke) u blizini banje Vrujci imao svoj letnjikovac i da je nakon iscrpljivanja tokom učešća u ratovima i ranjavanja dolazio u ovo mesto da bi se brzo oporavio.
Druga priča koja bi trebalo da da potvrdu da su voda i blato pored reke lekoviti vezana je za ozdravljenje bolesnog i iscrpljenog konja koga je pored reke ostavila neka od mnogobrojnih vojski koje su tuda prolazile ili možda i sam Milan Toplica. U suštini važno je da je konj pio vodu sa reke, valjao se u blatu i nakon nekog vremena potpuno ozdravio.
Kako se banja razvijala?
Banja Vrujci je malo mesto smešteno u dolini reke Toplice na nadmorskoj visini od oko 180 metara. Bogata je termalnom vodom, lekovitim blatom i raskošnom prirodom u okolini.
Voda u Banji Vrujci korišćena je davno na privatnim imanjima, u njivama su vlasnici kopali male bazene. Nakon ličnog korišćenja vode kada su videli da je voda lekovita i pomaže kod određenih zdravstvenih tegoba na njivama su izgradili bazene za nekoliko ljudi. Bio je to najjednostavniji način upotrebe lekovite vode.
Nakon Kilubarske bitke iscrpljeni vojnici i ranjenici oporavljali su se u Vrujcima. Kao banja Vrijci su se više razvijali nakon Prvog svetskog rata ali još uvek nije bila uređena.
Kako se sve više potvrđivalo da je voda lekovita i da blagotvorno deluje na zdravlje ljudi širila se potražnja za kupanjem u improvizovanim bazenima. Dugo godina voda je malo korišćena za lečenje jer je pristup vodi bio organizovan na ličnu inicijativu vlasnika imanja na kojima je voda izvirala. Tek 1935. godine Vrujci su proglašeni za narodno lečilište.
Godine 1938. u banji je izgrađeno kupatilo sa dva bazena odvojeno za muškarce i za žene, nazvali su ga ‘’Vojvoda Mišić’’. Bazeni su bili duboki oko metar a veličina je bila 5×4 metara. Pet godina kasnije uz bazene su izgrađene svlačionice.
Bez obzira na veći dolazak gostiju u Vrujce koji su želeli da koriste lekovitu vodu prva obimnija hemijska analiza vode izvršena je dvadeset godina kasnije 1958. na Balneološkom institutu u Beogradu. Analiza je potvrdila da se voda iz banjskih izvora može koristiti u lekovite svrhe.
Zvanično više od 90 godina Vrujci su banjsko lečilište.
Hotel ‘’Vrijci’’ izgrađen je 1979. godine.
Bazeni u hotelu ’’Vrujci’’ su jedinstveni u Srbiji jer su protočni, pune se vodom koja iz dubine ističe direktno u njih tako se svaka dva sata voda se u bazenima potpuno promeni. Ovo je moguće jer sa izvora u sekundi dolazi 300 litara vode. Tako se voda u toku dana u bazenima menja 5-6 puta.
Hotel ‘’Vrujci’’ često su glavna asocijacija na Banju Vrujci jer je dugo bio jedini objekat za smeštaj većeg broja gostiju.
Danas pored bazena iz ovog poznatog hotela u banji postoji i veliki Akva park u okviru banjsko-rekreativnog kompleksa ’’Terme Vrujci’’ sa bazenima koji se takođe pune lekovitom vodom sa izvora.
Šta leče lekovita voda i blato u Banji Vrujci?
U banji postoji šest izvora lekovite vode. Voda ne ledi zimi zbog toplote koja se kreće oko 27 stepeni, u zimskim danima vidi se para koju čine gasovi tokom izbijanja vode na površinu, vode koja ‘’vri’’.
Voda izbijanjem na površinu iz dubine iznosi lekoviti mulj koji se taloži duž rečnog korita Toplice. Blato sadrži više lekovitih čestica nego sama voda zato se koristi kao pomoćna terapija u lečenju bolesti koje se leče i kupanjem u vodi. Pored lekovitog kupanja voda iz banje blagotvorna je za organizam kada se pije po savetima lekara.
U Banji Vrujci različitim vrstama tretmana leče se: reumatizam (zapaljenski i degenerativan), visok krvni pritisak, bolesti bubrega i mokraćnih kanala, ginekološka i kožna oboljenja, malokrvnost, bolesti očiju… Kod određenih oblika reumatizma voda se dogreva na oko 35°C i koristi se kao dopunsko lečenje bolesti.
Boravak u banji danas pored kupanja u hotelskim bazenima, otvoreni ili zatvoreni zavisno od doba godine, postoje staze za šetnju ili odlazak na izlete u okolini banje. Banja Vrujci je malo mesto i idealno je za one koji žele aktivnije da provedu odmor ali da nema gužve. Plivanje u lekovitoj vodi, vožnja bicikla, planinarenje ili samo obična šetnja, ribolov…
Postoji šetalište pored reke, kada sam ja bila u poseti banji, nije bilo u funkciji jer je zaraslo u travu iako su klupe postavljene pored staze bile sasvim dobre za odmor.
Koja turistička mesta se mogu posetiti u okolini banje?
U okolini Banje Vrujci nalaze se zanimljiva mesta koja turisti u banji mogu posetiti. To su: Ribnička pećina sa zanimljivim ulazom u obliku trougla, Struganik u kome se nalazi rodna kuća vojvode Živojina Mišića, manastir Bogovađa, Ravna gora, Divčibare, planina Rajac…
Banja pripada opštini Mionica šro znači da je Valjevo veoma blizu i sa svojom turističkom ponudom može zainteresovati goste koji borave u banji. Koje atrakcije se mogu obići u okolini Valjeva? Manastir Lelić u kome počiva vladika Nikolaj Velimirović, Petnica poznata kao naučno-istraživački centar za učenike i po pećini, klisura Gradac sa manastirom Ćelije u njenoj dolini…
