January 2024

Trg sa sunčanim satom

Najveći sunčani sat u Srbiji nalazi se u centru Kraljeva na Trgu Srpskih ratnika. Trg je urađen kružno što je omogućilo da se uradi izuzetan sunčani sat. Trg je jedinstven u Srbiji jer na njega sve ulice izlaze pod pravim uglom.

Isidora Sekulić je boravila u Kraljevu i videla je trg kada je još bio u izgradnji ali ga je zapamtila zbog kružnog oblika. Tada je napisala:

‘’Kada se jednom bude poravnao i popločao, taj palanački amfiteatar predstavljaće centrifugalne energije koje će osećati sva okolina.’’

Videla sam ga sređenog i popločanog sa sunčanim satom i setila se reči ove izuzetne književnice. Zaista kružni oblik trga sa satom deluje moćno i nešto najlepše što sam videla u ovom gradu.

Na sredini trga nalaze se Spomenik Srpskim ratnicima izginulim u ratovima od 1912. do 1918. godine i sunčani sat. Spomenik je 1960. godine bio premešten na vojničko groblje ali su građani Kraljeva 1982. godine na referendumu izglasali da se spomenik ponovo vrati na trg u centru grada.

Šetnja kroz grad

Od sunčanog sata šetam kroz grad i dolazim do Vasinog konaka, crkve i Narodnog muzeja.

Gospodar Vasin konak

Gospodar Vasin konak, kulturno dobro od velikog značaja, kuća je građena u doba kneza Miloša a danas se u njemu se nalazi duhovni centar ‘’Vladika Nikolaj Velimirović’’. Smešten je u parku i primer je kako su građene srpske kuće u prvoj polovini 19. veka.

Preko puta trga i ulice nalaze se Saborna crkva Svete Trojice koju je 1824. godine podigao knez Miloš Obrenović ali samo oltar i srednji deo crkve, ostatak crkve dograđen je 1839. godine dok je ikonostas oslikan 1873. godine. Crkva je imala tri zvona koja su Nemci tokom Prvog svetskog rata skinuli i odneli.

Narodni muzej

Narodni muzej u Kraljevu osnovan je 1950. godine. Eksponati u muzeju predstavljeni su kroz šest zbirki: istorijska, etnološka, umetnička, arheološka, prirodnjačka i numizmatička. Najviše je eksponata iz istorije, jedan deo iz arheologije, veoma malo slika i to slikara iz Kraljeva. Eksponati su posetiocima prikazani hronološki na informativan i veoma zanimljiv način.

Veoma malo eksponata je prikazano iz oblasti etnologije i to uglavnom građanske nošnje. Na vrhu stepenica u levom uglu na malom proširenju pronašla sam manji razboj sa započetim pirotskim ćilimom (više je tu samo ostavljen nego što je izložen). Niti zategnute kao potka sa par urađenim manjih ornamenata. Više me zainteresovao od ostalih predmeta od tekstila jer na njemu ima dešavanja – obojene niti mame me da započeti rad nastavim dalje.

Eksponati u Narodnom muzeju

Na stepenicama prema kancelarijama viši sprat nalazi se nekoliko fresaka iz manastira u okolini Kraljeva. Kamene glave životinja sa fasada takođe.

Broj sedam

Na teritoriji Kraljeva pre više od osam vekova nastala je srpska država. Teritorija Kraljeva je Srbija od početka, od nastanka države punih osam vekova. Grb grada potvršuje ovu činjenicu jer na sebi ima sedam kruna koje simbolizuju sedam srednjovekovnih kraljeva koji su krunisani u manastiru Žiča. Sedam je broj važan za ovaj grad, manastir Žiču takođe.

Manastir Žiča

Na teritoriji današnjeg Kraljeva još su Rimljani započeli gradnju utvrđenja i uređenje izvora lekovite vode. U 14. veku nastalo je selo Rudo Polje koje se vekovima razvijalo da bi danas to bio grad Kraljevo. U vreme turske okupacije selo je promenilo ime u Karanovac. Ovaj grad nosio je ime Karanovac sve do 1882. godine kada je ukazom kralja Milana Obrenovića promenio ime u Kraljevo.

Velika slikarka Nadežda Petrović kao devojčica živela je u Kraljevu i pohađala osnovnu školu. Njeni roditelji su se sa porodicom u grad doselili iz Čačka a dok su živeli u Kraljevu radili su kao nastavnici u osnovnoj školi. Nije mi poznato da je u Kraljevu tokom 2023. godine u kojoj je bila 150-godišnjica od njenog rođenja organizovan neki događaj ili izložba posvećeni Nadeždi.

Značajna turistička mesta u blizini Kraljeva

Dolina jorgovana ili drugi naziv Dolina kraljeva je dolina pored reke Ibar od Kraljeva do Novog Pazara. Krajem aprila procvetali jorgovan prekrije dolinu Ibra i učini je čarobnom. U Dolini kraljeva nižu se srednjovekovni manastiri kao pravi biseri: Žiča, Studenica, Đurđevi stupovi, Sopoćani…

Srednjovekovni grad Maglič – udaljen je 20 km od Kraljeva i predstavlja jednu od najbolje očuvanih srednjovekovnih tvrđava u Srbiji. Glavna Don Žon Kula visoka je 20 metara i pored nje postoji još sedam kula visokih po 10 metara.

Manastir Žiča – na 6 kilometara od grada, zadužbina je Stefana Prvovenčanog i jedan od najstarijih manastira u Srbiji (izgrađen u 13-om veku). Od 1979. Godine manastir Žiča je spomenik kulture od izuzetnog značaja.

Manastir Studenica – 60 kilometara južno od Kraljeva, zadužbina župana Stefana Nemanje, na listi je svetske kulturne baštine od 1986. godine, pod zaštitom UNESCO-a je gornja isposnica Svetog Save.

Vrnjačka banja

Vrnjačka banja – najposećenija banja u Srbija udaljena je od Kraljeva 23 kilometra. Idealno je mesto za odmor i rekreaciju svih koji žele aktivan odmor. Izvori lekovite vode koriste se kao dodatno lečenje za mnoge bolesti.

Mataruška banja – 8 km od Kraljeva, pored Ibra jedan od najlepših parkova, ima sumpornu vodu od oko 40 stepeni (najjača u Srbiji) koja pomaže u lečenju niz oboljenja. Planine Stolovi, Troglav i Čemerno okružuju banju i čine je ušuškanom u dolini na 200 metara nadmorske visine.

Bogutovačka banja – 23 km od Kraljeva, na 520 metra nadmorske visine na padinama planine Troglav. Čist vazduh i lekovite vode glavna su ponuda ove banje. Temperatura lekovite vode je 25-27 stepeni koja je najblagotvornija za bolesti srca.